Op 9 september publiceerde tijdschrift Les een artikel waarin Sylvia de Groot Heupner en Esra van den Aker van Het Begint met Taal het belang van samenwerking tussen NT2-docenten en taalcoaches uiteenzetten. Een interessant thema, ook gezien de nieuwe inburgeringsplannen.... Dus: ben je NT2-docent of taalcoach? Lees het artikel dan hieronder!
Artikel afkomstig uit tijdschrift Les, 9 september 2019:
Alleen ga je sneller, samen kom je verder
Een tweede taal leer je niet alleen in het klaslokaal. In het NT2-onderwijs is er dan ook veel aandacht voor buitenschools leren. Als NT2-docent ben je voor cursisten een belangrijke schakel en vaak het eerste contact met de Nederlandse samenleving. Een andere belangrijke schakel is de taalcoach. Hoe kun je als NT2-docent de samenwerking met taalcoaches aangaan en/of verbeteren? Deze samenwerking is relevanter dan ooit gezien de nieuwe inburgeringsplannen. In deze plannen wordt taalcoaching expliciet genoemd. Tijdens de conferentie van de Beroepsvereniging van docenten NT2 in mei 2019 gaven Sylvia de Groot Heupner en Esra van den Aker van Stichting Het Begint met Taal concrete tips.
Taalcoaches helpen om vlieguren te maken
NT2-leerders, zoals vluchtelingen, nieuwkomers enzovoorts, worden het snelst taalvaardig in het Nederlands door de combinatie van goed onderwijs én veel oefenen in de praktijk met Nederlandssprekenden, zo toont onderzoek aan.(1) Op school leren cursisten van professionele, gekwalificeerde NT2-docenten de basis. Vervolgens moeten cursisten de taal gaan oefenen in de praktijk, anders beklijft het niet. En daar gaat het nog weleens mis. Misschien herken je het wel als NT2docent: veel cursisten spreken in de klas Nederlands, maar durven dat buiten de les niet of hebben niemand om mee te praten.
Taalcoaches hebben tijd en aandacht om maatwerk te bieden en gericht het spreken te oefenen. Daarnaast fungeren taalvrijwilligers voor veel inburgeraars als brug tussen het klaslokaal en de samenleving, doordat zij in gesprek gaan over alledaagse, veelal ongeschreven, Nederlandse gebruiken, zoals omgangsvormen op de werkvloer, in de gezondheidszorg of in het onderwijs. Dit levert veel op, blijkt uit onderzoek: anderstaligen spreken sneller de taal, krijgen meer zelfvertrouwen en stromen sneller door naar bijvoorbeeld onderwijs en werk.(2)
Taalcoaching in de wet inburgering
In het nieuwe inburgeringsstelsel krijgen gemeenten de mogelijkheid om maatwerk te bieden die past bij de leervraag van nieuwkomers. In het Persoonlijk plan Inburgering en Participatie (PIP) is een combinatie van formeel onderwijs én de inzet van taalmaatjes – taalcoachtrajecten – in alle leerroutes straks mogelijk. Op dit moment worden er al door diverse gemeenten pilots uitgevoerd om ervaring op te doen met deze combinatie in diverse routes. De samenwerking tussen formeel taalonderwijs en taalcoaches verbeteren is nu relevanter dan ooit.
Waarom samenwerken
Een goede samenwerking tussen NT2-docent en taalcoach levert veel partijen wat op. De anderstalige oefent de taal in praktijk en versterkt zijn of haar spreekvaardigheid, de taalcoach sluit beter aan op de taalvraag van de cursist en de docent heeft extra ondersteuning bij en buiten de lessen. NT2-docent Elske Minnema zegt hierover: "Wat er buiten het klaslokaal gebeurt, is minstens zo belangrijk als wat er in het klaslokaal gebeurt. Het inzicht dat een taalmaatje geeft in de cultuur en in het taalgebruik, dat is goud waard." Tijdens de workshop van Het Begint met Taal bij de BVNT2 gaven de meeste aanwezige NT2-docenten aan dat zij minder goed samenwerkten met taalcoaches en organisaties dan ze zouden willen. Vaak weten ze van elkaars bestaan, maar gebeurt er verder nog weinig. Zo gaf een docent aan dat hij graag eens met de klas naar een taalcafé zou willen gaan. Ook vinden docenten het interessant om buitenschoolse opdrachten onderling af te stemmen en bijvoorbeeld een keer per half jaar een intakemoment voor taalcoaching in de les plaats te laten vinden.
Concrete tips
Wil jij als NT2-docent 'iets' gaan doen met taalcoaching? Hieronder geven we je een aantal tips.
Oriënteer je op het aanbod Neem de tijd om je als taalschool te oriënteren op wat je belangrijk vindt in een samenwerking met taalcoaches. Welke partij(en) is/zijn actief in jouw regio? Ga op onderzoek uit en ga in gesprek met de coördinator van de taalcoachorganisatie. Maak duidelijke afspraken over doelstellingen, taken en communicatie. Samen bespreek je wat wenselijk en werkbaar is. Begin klein en concreet.
Vertel in de les over taalcoaching Vertel je cursisten in de les over taalcoaching, waarom het nuttig is en wat ze ervan kunnen verwachten. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het voorlichtingsfilmpje op onze website. Ook heel leuk: nodig een taalcoach, taalkoppel of een coördinator van een taalcoachorganisatie uit in je les. Of ga eens samen als klas naar een taalcafé.
Verwijs je cursisten naar een taalcoachorganisatie Zijn je cursisten enthousiast over taalcoaching? Verwijs ze door naar een taalcoachorganisatie bij jou in de buurt. Er zijn zo'n 165 taalcoachorganisaties op 386 locaties aangesloten bij Het Begint met Taal. Deze organisaties hebben allemaal toegang tot goed oefenmateriaal (zoals SpreekTaal, Gezonde Taal en Taal in de Praktijk, trainingen en webinars verzorgd door professionals.)
Werk samen met een taalcoachorganisatie Wil je als NT2-docent meer doen dan alleen het doorverwijzen van je cursisten? Maak dan samenwerkingsafspraken met een taalcoachorganisatie. Je kunt bijvoorbeeld binnen en buitenschools leren op elkaar afstemmen. Of je kunt samen een project uitvoeren rondom taal en werk of ouderbetrokkenheid. De landelijke subsidieregeling van Tel mee met Taal kan hiervoor interessant zijn.
Stem buitenschoolse opdrachten af Je kunt de buitenschoolse opdrachten voor je cursisten met hulp van een taalcoach laten uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan een bezoek aan de vrijwilligerscentrale. In je les bereid je het bezoek voor door de relevante woordenschat te oefenen. Vervolgens kan de taalcoach (of taalcoaches) met de groep de opdracht in de praktijk gaan uitvoeren. De foto's die zij bijvoorbeeld daar maken, kun je weer gebruiken in een vervolgopdracht in je les. Een taalcoach kan zo 'het echte leven' en de taal tot leven brengen.
Zelf aan de slag met taalcoaching Je kunt als NT2-docent ook zelf aan de slag met taalcoaching. Sluit je dan als taalschool aan bij Het Begint met Taal. Je werft en begeleidt zelf de taalcoaches voor jouw cursisten. Zo houd je de lijntjes het allerkortst. Het Begint met Taal heeft een speciaal aanbod voor taalscholen.
Benut de ondersteuningsmaterialen voor taalcoaches Je hoeft als docent echt niet meer alles te bedenken voor taalcoaches, want er is veel beschikbaar. Het Begint met Taal biedt trainingen voor vrijwilligers en coördinatoren, oefenmateriaal zoals SpreekTaal en Gezonde Taal , online e-learning, een monitoring tool, webinars over taalcoaching, ecoaching en handreikingen. Taalcoaches worden bovendien begeleid door een coördinator. Dat maakt de samenwerking een stuk makkelijker omdat er een duidelijk aanspreekpunt is.
Alleen ga je sneller, samen kom je verder
Effectief samenwerken kost tijd en inspanning maar levert uiteindelijk veel op: NT2-leerders die echt mee kunnen doen in onze samenleving. Allerlei partijen werken hier elke dag keihard aan: op de eerste plaats de nieuwkomers zelf natuurlijk, maar ook NT2-docenten, taalcoaches, maatschappelijke organisaties, werkgevers en gemeenten. Allemaal vanuit een eigen expertise en met een andere bijdrage. Door de samenwerking tussen deze partijen nóg steviger neer te zetten, bereiken we samen zoveel meer.
Verder lezen:
Vakwerk 12 (2018). Binnenschools en buitenschools leren en oefenen. Amsterdam: BVNT2.
Les 194 (mei 2015). Themanummer over buitenschools leren en de belangrijke rol van vrijwilligers. Verboog, M. (2018).
NT2cahier Buitenschools leren. Spreken van binnen naar buiten de les. Amsterdam: Boom uitgevers.
Noten:
(1)Zie bijvoorbeeld de volgende publicaties: Appel, R. (1997). Tweedetaalverwerving in binnen en buitenschoolse contexten. In: Emmelot en Verhallen (1997). Buitenschools leren in het NT2 onderwijs, UVA/ITTA. Verhallen, S. (2018). Relevante algemene en theoretische achtergronden bij het buitenschools leren. In: Vakwerk 12, Binnenschools en Buitenschools leren en oefenen, 2018. Cummins, J. (1984). Bilingualism and special education: Issues in assessment and pedagogy. MultilingualMatters, Clevedon, England.
(2)Zie bijvoorbeeld de volgende publicaties: Aantal anderstaligen in Nederland. CINOP, 2016. Opbrengsten van taalcafés en cursussen digitale vaardigheden. KB en Probiblio, 2016. Verduurzamen van informele taalondersteuning. VerweyJonker Instituut, 2013. Meer dan taal alleen. Regioplan, 2011. Inventarisatie nonformeel taalonderwijs gemeenten. Kennisplatform Integratie & Samenleving, 2016.
Dit artikel is afkomstig van de website van tijdschrift Les.