Nafiss Nia is een Iraans-Nederlandse dichter, filmmaker en cultureel ondernemer. Ze woont sinds 1992 in Nederland. Als nieuwkomer bood de Nederlandse taal haar houvast; dichten in het Nederlands werkte ook therapeutisch. Ze leerde veel van haar taalmaatjes en het is dan ook niet gek dat ze ambassadeur is van Het Begint met Taal. “Doordat mijn taalmaatjes me meenamen naar informele intieme gelegenheden zoals verjaardagen en kerstdiners, leerde ik snel.”
Nafiss studeerde in Iran Regie en Moderne Perzische Literatuur. In Nederland heeft ze Scenario gestudeerd aan de Film- en Televisieacademie in Amsterdam. Ze is zakelijk en artistiek leider bij Stichting Granate, een culturele organisatie die biculturele dichters en filmmakers een platform biedt en zo de diversiteit in de Nederlandse kunstsector stimuleert. Ze dicht, schrijft scenario’s, maakt films en is een veelgevraagd spreker.
Gelijkwaardig
“In het AZC waar ik terechtkwam nadat ik uit Iran vluchtte, kon je geen Nederlandse les volgen. Ik vond dat heel raar. Met nog vier andere bewoners wandelde ik eens per week naar een kerk in de buurt waar vrijwilligers taalles gaven. Deze dames waren een enorme bron van inspiratie voor ons en fungeerden als onze taalmaatjes; gelijkwaardig en praktijkgericht. Ze namen ons mee naar verjaardagen en hun kerstdiners. Zo leerden we heel snel.”
“Mijn taalmaatjes en ik waren gelijkwaardig aan elkaar”
Verleden verwerken
“Taal werd mijn houvast. Met taal kun je je uiten. Helemaal als je nieuwkomer in een land bent – een situatie dat enorme onzekerheid met zich meebrengt – geeft taal je kracht en handvatten. En poëzie doet dat nog veel meer. Poëzie ligt dicht bij je ervaring, beleving en gevoel. Het gaf mij de kans mijn verleden te verwerken.”
“Taal geeft nieuwkomers kracht en houvast”
Codes kennen
“Spreek je de taal niet, dan bouw je een muur tussen jezelf en anderen. Met een gedeelde taal zoals bijvoorbeeld Engels klim je even over die muur heen maar dat kost moeite en de muur echt neerhalen doe je daarmee niet. Je komt niet écht dichter bij elkaar. En een taal leren alleen is niet voldoende. De codes die achter woorden en zinnen liggen, zijn minstens zo belangrijk en maken een taal compleet. Codes zijn bijvoorbeeld gedrag dat cultureel bepaald is, culturele gewoontes en rituelen, de ongeschreven afspraken. Het duurt best een tijdje voordat je die codes kent en begrijpt. Ik hoorde ooit van iemand: als je de grapjes begrijpt en er om kan lachen, dán pas ben je geïntegreerd.”
De foto is gemaakt door Janita Sassen